Mjr Tarnawski, fot. Polska Zbrojna

8 stycznia 1921 roku w Słocinie, dzisiejsza część Rzeszowa, na świat przyszedł Aleksander Tarnawski, ostatni żyjący cichociemny w stopniu majora, ps. Upłaz.

Życiorys

Studiował chemię na Uniwersytecie Lwowskim. Po wybuchu II wojny światowej służył w 1. Dywizji Grenadierów we Francji. Następnie przez Jugosławię i Włochy trafił do Wielkiej Brytanii, gdzie służył 16. Brygadzie Pancernej, a następnie w 1 Dywizji Pancernej. Przeszedł szkolenie w dywersji. Cztery miesiące później został zaprzysiężony w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza w Chicheley. Skierowano go na staż w oddziałach brytyjskich. Następnie trafił do Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza. 1 marca 1944 roku został mianowany podporucznikiem ze starszeństwem. Nocą z 16 na 17 kwietnia 1944 roku, zrzucony do kraju w ramach operacji „Weller 12″. Po desancie do Polski działał m.in. w okręgu AK Nowogródek. Czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych. Po zakończeniu wojny osiadł na Śląsku, zamieszkał w Gliwicach.

O jego losach powstała książka „Ostatni. Historia cichociemnego Aleksandra Tarnawskiego, pseudonim Upłaz”, autorstwa Michała Wójcika i Emila Marata. We wrześniu 2014 roku, w wieku 93 lat, wykonał w tandemie skok spadochronowy z żołnierzami jednostki specjalnej GROM z wysokości 2 tys. metrów. Jest honorowym prezesem Fundacji im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej.

Aleksander Tarnawski ukończył Gimnazjum Państwowe w Chorzowie w czerwcu 1938 roku. W październiku 1938 roku rozpoczął studia wyższe na Wydziale Chemii Uniwersytetu Lwowskiego. W ciągu pierwszego roku studiów nie był wzywany na wojskową komisję lekarską, a we wrześniu 1939 roku nie był zmobilizowany. Został zatrzymany przez milicję sowiecką w Drohobyczu, lecz po okazaniu dokumentów studenckich Uniwersytetu Lwowskiego został zwolniony z aresztu. 26 października 1939 roku przekroczył wraz z innymi uchodźcami wojennymi granicę polsko-węgierską. Został skierowany do przejściowego obozu dla uchodźców na Węgrzech.

Czas wojny

Po opuszczeniu obozu dla uchodźców na Węgrzech w grudniu 1939 roku przedostał się do Francji, gdzie po zgłoszeniu się do WKU (punkt werbunkowy) został przydzielony do I batalionu 1 pułku piechoty 1 Dywizji Grenadierów. Od kwietnia 1940 roku szkolił się w Szkole Podchorążych Piechoty w Camp de Coëtquidan (polski obóz wojskowy położony w Bretanii w miejscowości Guer, w departamencie Morbihan, którego komendantem był generał Stanisław Maczek). Po upadku Republiki Francuskiej ewakuował się barką do Wielkiej Brytanii, gdzie przeszedł pod brytyjskie dowództwo i został skierowany do Szkoły Podchorążych Broni Pancernej w Crawford. Wówczas uzyskał stopień kaprala podchorążego z przydziałem do 1 Pułku Pancernego 16 Brygady Pancernej. Od października 1941 roku do 22 maja 1943 roku pełnił służbę wojskową w 1 Pułku Pancernym, a później w 1 Dywizji Pancernej.

W Wielkiej Brytanii zgłosił się do służby w Armii Krajowej. Po konspiracyjnym przeszkoleniu w dywersji i broni pancernej został zaprzysiężony 23 września 1943 roku w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza. Po odbyciu stażu w oddziałach brytyjskich został przetransportowany do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku w ramach operacji „Weller 12”, dowodzonej przez kapitana nawigatora Edwarda Bohdanowicza. W operacji „Weller 12” zrzuceni zostali podporucznicy: Stefan Górski ps. Brzeg, Gustaw Heczko ps. Skorpion, Marian Kuczyński ps. Zwrotnica oraz Aleksander Tarnawski ps. Upłaz. Zrzut desantowanych odbył się na placówkę odbiorczą „Kanapa”, położoną koło wsi Baniocha koło Góry Kalwarii pod Warszawą.

Po aklimatyzacji w Warszawie przez pewien czas pracował w komórce „Kratka” prowadzącej łączność między więźniami Pawiaka a Armią Krajową. W Świdrze ppor. Aleksander Tarnawski „Upłaz” otrzymał w maju 1944 roku przydział służbowy Armii Krajowej do Okręgu Nowogródek AK, gdzie dotarł – jako członek Organizacji Todta – około 22 czerwca 1944 roku, wraz z Gustawem Heczką, z którym razem byli desantowani.

Okres powojenny

W 1945 roku otrzymał pracę w Polskim Radiu w Warszawie. Później pracował jako:

laborant w kopalni węgla kamiennego Walenty Wawel w Rudzie Śląskiej (1945–1947)
młodszy asystent, a później starszy asystent w Katedrze Chemii Fizycznej Politechniki Śląskiej (1948–1961)
adiunkt w Instytucie Metali Nieżelaznych (1961–1963)
starszy inżynier laboratoryjny (od 1964 roku – kierownik w Zakładzie Pigmentów) w Instytucie Przemysłu Tworzyw i Farb w Gliwicach (1963–1990)
starszy specjalista tamże w wymiarze pół etatu (od przejścia na emeryturę w 1990 do końca 1994 roku).
W okresie 1947–1949 studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej. Studia te ukończył z tytułem magistra inżyniera chemika.

Mieszka w Gliwicach. 7 września 2014 roku, w wieku 93 lat, wykonał w tandemie spadochronowym kolejny skok spadochronowy z żołnierzami jednostki GROM im. Cichociemnych Spadochroniarzy Armii Krajowej.