Rzeszowska Fara, kościół Farny, znajdujący się w zabytkowej części miasta, jest jednym z najstarszych, a zarazem najważniejszych budynków historycznych miasta. Kościół farny, jak sama nazwa wskazuje, leżący najbliżej rynku, stanowiącego niegdyś centralną część miasta, zdobi rzeszowską ziemię od XIV-wieku.
Historia
Kościół katolicki p.w. św. Wojciecha i Stanisława Biskupa budowany był w latach 1354-1363 (w początkowej wersji). Początkowo nosił wezwanie św. Feliksa i Adaukta. W pismach średniowiecza pierwsze wzmianki o świątyni odnaleźć można z 1363 r. z pisma króla Kazimierza Wielkiego, do papieża Urbana V, w którym prosił on papieża o nadanie odpustu spowiadającym się w tym kościele w czasie wskazanych dni. Warto nadmienić, że Rzeszów stał się miastem właśnie w 1354 roku, dokładnie 19 stycznia. W kościele farnym spoczęli pierwsi włodarze miasta z rodu Rzeszowskich.
Z pismem, w którym po raz pierwszy spotykamy wzmiankę o rzeszowskiej Farze, do papieża udał się ówczesny właściciel Rzeszowa oraz współfundator kościoła Jan Pakosławic Rzeszowski. W wyniku pożaru w 1427 r. drewniana pierwsza świątynia doszczętnie spłonęła, a po odbudowie prawdopodobnie już w 1434 r. otrzymała nowe wezwanie św. Wojciecha i Stanisława. Zmiana patronów, przemawia za powtórną konsekracją, która wiąże się zwykle z odbudową lub przebudową świątyni. Źródła historyczne podają też, że pierwszy kościół farny mógł ulec zniszczeniu lub przebudowie jeszcze przed 1390 r., kiedy to toczyły się liczne walki i wojny. W tym to roku w kilku w podaniach i niekompletnych zapisach w aktach grodzkich i ziemskich, istniał już nowy, ceglano-kamienny z przyporami i jednonawowy kościół pw. św. Wojciecha i Stanisława.
Poważnie uszkodzona została w 1621 roku w czasie pożaru, który strawił dach i wyposażenie świątyni. Po pożarze wybudowano nawę główną, która przetrwała do dziś. Z pierwszej połowy XVII wieku zachowała się w świątyni podobizna Matki Boskiej, malowany temperą na podobraziu drewnianym oraz unikatowa renesansowa chrzcielnica wykonana z czarnego alabastru.
Obecny wygląd fara zyskała w roku 1754 roku, kiedy to poszerzono budynek kościoła przez dobudowanie obu naw bocznych, co nadało mu obecny wygląd. W czasach tych dobrami rzeszowskimi władali Lubomirscy. Budowla ta przetrwała do dnia dzisiejszego w postaci trójwymiarowej bryły, łącząc razem styl gotycki (prezbiterium) i styl barokowy (nawy kościoła). Ołtarz główny usytuowano na całej szerokości prezbiterium z obrazem Pana Jezusa Ukrzyżowanego, a powyżej z obrazami patronów kościoła. Ołtarz ten w 1932 r. został odnowiony a następnie uroczyście konsekrowany przez bpa Franciszka Bardę, Biskupa Przemyskiego.
Rzeszowska Fara stała się miejscem spoczynku właścicieli Rzeszowa. Świadczą o tym pomniki wmurowane w ściany prezbiterium kościoła. W XVIII wieku obok świątyni ówcześni właściciele, Lubomirscy, nakazali wybudować wieżę zegarową, prowadzącą na ogrodzony teren przykościelny, zamykaną żelaznymi zamkami.
W świątyni odnaleźć można ślady z różnych epok w sztuce, niektóre lepiej zachowane, inne gorzej.
Kościół pw. św. Wojciecha i Stanisława Biskupa był najważniejszym w mieście, świadczą o tym ślady historyczne i fakt, że np. Lubomirscy obecną ulicą 3 Maja jeździli dorożkami z zamku do tej świątyni właśnie. To tu odbywały się najważniejsze uroczystości religijne dla społeczności Rzeszowa. Kościół jednoczył nie tylko rzeszowian, ale mieszkańców sąsiednich wiosek. Z czasem budowano nowe świątynie, a przy nich powstawały nowe parafie. Szczególne zmniejszenie terytorium parafii miało miejsce tuż po wojnie, w 1949 r. Wówczas obszar parafii farnejpodzielono na trzy części, na których – oprócz Fary – utworzono nowe parafie: Chrystusa Króla i Księży Saletynów. Kolejno parafia przeszła następne zmniejszenie, które miało miejsce w latach 70-tych minionego stulecia. Wówczas powstało 15 nowych parafii.
Kościół dziś
Obecnie w kościele obchodzony jest dwa razy do roku odpust: 23 kwietnia i 8 maja. Proboszczem parafii jest ks. Jan Szczupak, administracyjnie świątynia należy do diecezji rzeszowskiej. W ostatnich latach świątynia, jak i dzwonnica z wieżą zegarową i obejście, przeszły gruntowne prace konserwatorsko-remontowe. Obecnie kolejne do renowacji mają zostać oddane drzwi i witraże kościelne.
Msze w Farze
MSZE ŚWIĘTE (od początku maja do końca września)
NIEDZIELA (i wybrane Uroczystości)
6:30, 8:00, 9:30, 11:00, 12:15, 19:00, 20:30
ŚWIĘTA KOŚCIELNE (o ile nie ogłoszono inaczej)
6:30, 8:00, 9:30, 15:30, 19:00
DZIEŃ POWSZEDNI
6:30, 7:00, 7:30, 8:30, 19:00
DZIEŃ POWSZEDNI (wakacje)
6:30, 7:30, 8:30, 19:00
* (4 sierpień) – Dzień wyjścia Pieszej Pielgrzymki Rzeszowskiej na Jasną Górę
6:30, 8:30, 19:00
MSZE ŚWIĘTE (od początku października do końca kwietnia)
NIEDZIELA (i wybrane Uroczystości)
6:30, 8:00, 9:30, 11:00, 12:15, 18:00, 19:30
ŚWIĘTA KOŚCIELNE (o ile nie ogłoszono inaczej)
6:30, 8:00, 9:30, 15:30, 18:00
DZIEŃ POWSZEDNI
6:30, 7:00, 7:30, 8:30, 18:00
DZIEŃ POWSZEDNI (ferie zimowe)
6:30, 7:30, 8:30, 18:00
* (Środa Popielcowa) – ‘POPIELEC’
6:30, 7:30, 8:30, 15:30, 18:00
* (26 grudzień) – Święto św. Szczepana, pierwszego męczennika
* (Poniedziałek Wielkanocny) – Poniedziałek w oktawie Wielkanocy
6:30, 8:00, 9:30, 11:00, 12:15, 18:00
* (31 grudzień) – ‘Zakończenie Roku kalendarzowego’
6:30, 7:00, 7:30, 8:30, 17:00
